Nowoczesne szkolnictwo zawodowe na tle wymagań Przemysłu 4.0

Od kilku lat obserwujemy reaktywację polskiego szkolnictwa zawodowego na poziomie szkół średnich. Po latach promowania szkół ogólnokształcących, braku wsparcia i dofinansowywania szkół zawodowych i zaniedbywania ich rozwoju, realia rynkowe wymusiły zmiany w podejściu do edukacji specjalistów.

Rozwijający się nowoczesny przemysł zaczął poszukiwać zawodowców – operatorów maszyn, linii przemysłowych, serwisantów, techników utrzymania ruchu, automatyków, elektroników, programistów itd. Stworzono wiele nowych miejsc pracy oferując dobre warunki ludziom z wykształceniem technicznym. W związku z tym coraz większym zainteresowaniem cieszą się technika oraz szkoły branżowe mające w swojej ofercie kierunki dostosowane do potrzeb nowoczesnego przemysłu, w tym te, które przygotowują młodzież do pracy w środowisku i koncepcji Przemysłu 4.0 – takie jak mechatronika, automatyka, robotyka, elektronika, informatyka.

Nowoczesne szkolnictwo a przemysł

Duży wpływ na nowoczesne szkolnictwo ma sam przemysł, wysyłając jasne sygnały dotyczące zapotrzebowania na pracowników z bardzo konkretnymi umiejętnościami i oferujący właściwie zatrudnienie już w czasie nauki – staże, praktyki, możliwość kontaktu z najnowszymi technologiami. Zmieniająca się struktura produkcji, konieczność błyskawicznego dostosowywania się do dynamicznie zmieniającego się rynku wymusza na pracodawcach stworzenie bardzo elastycznych stanowisk produkcyjnych, które pozwolą szybko zmienić profil produkcji. A mówiąc wprost wprowadza konieczność automatyzacji i robotyzacji wielu procesów. W związku z tym potrzebują pracowników świetnie poruszających się w tych obszarach i potrafiących współpracować, obsługiwać i programować nowoczesne linie produkcyjne.

Nowe profile w szkolnictwie zawodowym

W odpowiedzi na potrzeby przemysłu w ostatnim czasie w szkolnictwie zawodowym szybko zaczęły rozwijać się takie dziedziny jak elektronika, informatyka, mechatronika. Powstały również nowe kierunki takie jak automatyka, czy ostatnio robotyka. Zmienia się także wyposażenie i metodyka nauczania w szkołach. Nowoczesne szkolnictwo wymaga wyposażenia w  stanowiska dydaktyczne, egzaminacyjne, w wielu działa sprzęt wykorzystywany w rzeczywistych procesach produkcyjnych.

Koncepcje nauczania zawodowego – wynik egzaminu zawodowego

Podczas wielu spotkań zaobserwowałem kilka trendów czy koncepcji nauczania zawodowego. Oczywiście głównym zadaniem jest przygotowanie uczniów do zdania egzaminu zawodowego, który po pierwsze umożliwia uczniom otrzymanie tytułu technika, a poza tym zapewnia szkołom punkty niezbędne do oceny ich jakości nauczania i pozycji rankingowej. W związku z tym priorytetem jest wyposażanie w stanowiska egzaminacyjne i edukacyjne dostosowywane do wymagań Centralnej Komisji Edukacyjnej. Uczniowie pracujący na takich zestawach najczęściej wykonują proste, typowe zadania techniczne np. łączą ze sobą różne elementy, uruchamiają i sprawdzają poprawność działania najprostszych układów, piszą proste programy itp.

Koncepcje nauczania zawodowego – kontakt z rzeczywistymi technologiami przemysłowymi

Jest też duża grupa nauczycieli, która widzi potrzebę i konieczność pokazania uczniom praktycznego zastosowania wiedzy. Starają się o doposażenie pracowni i laboratoriów w modele, czy nawet sprzęt przemysłowy dostosowany do potrzeb dydaktyki. Dzięki temu uczniowie już na poziomie szkoły średniej mają styczność z elementami wyposażenia prawdziwych linii produkcyjnych i wiedzą jak i do czego wykorzystać wiedzę praktyczną. Zupełnie inaczej buduje się i programuje robota z Lego, a czym innym jest konfigurowanie i programowanie robota pracującego w przemyśle. Oczywiście znajdą się sceptycy mówiący, że znacznie wykracza to poza program nauczania, inni podniosą temat finansów, którymi dysponują szkoły – ich wielkości, konieczności podziału często między wiele kierunków itp.

Koncepcje nauczania zawodowego – podsumowanie

Nie istnieje jedynie słuszna metoda, każda z nich ma swoje wady, ale i niewątpliwie zalety. Część nauczycieli jest zdania, że nie da się w naszych warunkach, budżecie szkół i wytycznych programowych skutecznie i efektywnie edukować młodzież. Wiele szkół i nauczycieli twierdzi jednak, że można, że minimalne wymagania egzaminacyjne i program nauczania są tylko kierunkami wskazującymi drogę dalszego rozwoju https://edu4industry.com/otwarcie-pracowni-automatyki-przemyslowej-w-turku/. Tak naprawdę wszystko zależy od nauczycieli (których, szczególnie w przedmiotach zawodowych brakuje – ale to oddzielny temat) oraz, a może przede wszystkim, od młodzieży – ich zapału, chęci rozwoju, poziomu wiedzy i możliwości.

Świadomie poruszyłem tu wiele tematów i mam nadzieję, wrócić do nich i rozwinąć w przyszłości, dając początek konstruktywnej dyskusji na temat przyszłości i rozwoju edukacji zawodowej w Polsce.

Autor artykułu:

Łukasz Szymczak
Manager Rozwoju Rynku